Xu hướng phát triển của thế giới đang dần thay thế các thực phẩm và thức uống kém lành mạnh sang những loại lành mạnh và tốt cho sức khỏe hơn. Gần đây, có nhiều bạn quan tâm và hỏi tôi về cách làm loại thức uống lên men Kombucha, hay còn gọi là trà Kombucha. Đây là 1 loại trà truyền thống được lên men bằng lợi khuẩn và nấm men, có nguồn gốc từ Trung Quốc cổ xưa cách đây khoảng 2000 năm, công thức pha chế này được du nhập vào Mỹ vào những năm 1960 và sau đó trở nên rất phổ biến ở Mỹ cho đến nay. Nó cũng du nhập vào Châu Âu. Riêng ở Anh, trong 10 năm qua, nhiều quán pub cũng bắt đầu có loại thức uống lên men lạ lùng này. Với sự quan tâm ngày một gia tăng về nó, tờ báo the Guardian từng ví von: liệu thức uống lên men này có thể thay thế bia ở Anh chăng? Điều này là có thể hiểu, vì nước Anh là nước đứng thứ 3 trên thế giới có lượng lớn người thích uống trà, vị trí này vượt xa Trung Quốc- nơi được cho là nguồn gốc của các loại trà. Uống trà trở thành 1 phần văn hóa của mỗi người dân Anh.

THỨC UỐNG LÊN MEN NÀY LÀ NHƯ THẾ NÀO?

Công thức làm khá đơn giản và được nhiều người chia sẻ tự làm tại nhà. Thành phần chỉ cần có nước trà xanh, hay trà đen hay trà olong bổ sung thêm đường được lên men bằng hệ vi sinh vật cộng sinh gồm vi khuẩn acetic, vi khuẩn lactic và nấm men thường được gọi tắt là Scoby. Ủ ít nhất 10 ngày sẽ có vị ngọt ngọt chua chua và có 1 ít hơi cồn khoảng 0.5-1%.

NHỮNG LỢI ÍCH SỨC KHOẺ CỦA KOMBUCHA

1. Cung cấp nguồn chất dinh dưỡng đa dạng giúp tăng cường sức khỏe

Đây là một loại thức uống đặc biệt vì nó là sự kết hợp thông minh 2 trong 1 giữa nguồn chất chống oxy hóa từ lá trà và lợi dụng các lợi khuẩn và nấm men để tạo thêm nhiều hợp chất dinh dưỡng khác. Đầu tiên, nó có đặc tính sinh học của loại trà đang sử dụng (VD trà xanh, hay trà đen), bao gồm những hoạt chất chống oxy hóa, nguồn tốt cung cấp các vitamin nhóm B có lợi cho duy trì sức khỏe. Nó cũng chứa các chất chống oxy hóa quan trọng như catechin. Tuy nhiên, trà xanh được xem là có hàm lượng catechin cao nhất. Chất này có vai trò đa dạng với sức khỏe như là chất chống oxy hóa mạnh, ngăn ngừa ung thư và chống viêm. Ngoài catechin, lá trà còn cung cấp L-Theanine. Theo một thử nghiệm lâm sàng gần đây của TS. Hidese, National Institute of Neuroscience, Nhật đã cho thấy L-theanine có vai trò trong cải thiện những triệu chứng liên quan đến stress.

Cũng theo một nghiên cứu khác từ nhóm TS. Kapp, ĐH Missouri, Mỹ cho biết: hỗn hợp lên men này ngoài những hợp chất chống oxy hóa quan trọng như catechin và L-theanine, còn chứa đa dạng những hợp chất hữu cơ dinh dưỡng khác từ quá trình lên men, các axit amin quan trọng như lysine, chất kháng khuẩn, các khoáng chất như đồng, sắt, kẽm, vitamin nhóm B, vitamin C và chất xơ.

2. Bảo vệ hệ tiêu hóa

Thức uống lên men Kombucha cũng có đặc tính cung cấp các thành phần dinh dưỡng do lợi khuẩn tạo ra và tốt cho hệ tiêu hóa giống như các sản phẩm sữa chua hay thực phẩm lên men. Theo GS. Hutskin, ĐH Nebraska, Mỹ và TS. Watawana thức uống này cung cấp 1 môi trường cộng sinh gồm đa dạng lợi khuẩn cũng như các hợp chất prebiotics. Như chúng ta đã biết, đường ruột chứa gần 70% các tế bào miễn dịch của cơ thể - những “chiến binh” giúp cơ thể chống trả bệnh tật và các vi khuẩn có hại xâm nhập. Theo TS. Kapp, ĐH Missouri, Mỹ có nhiều bằng chứng nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và trên động vật cho thấy lợi ích của Kombucha trong việc giúp duy trì sức khỏe và ngăn ngừa một số bệnh tật liên quan đến tim mạch và một số vấn đề tiêu hóa, viêm da, suy giảm trí nhớ, nhưng vẫn cần thêm những thử nghiệm lâm sàng để đánh giá nhiều hơn.

Đến nay, thức uống lên men Kombucha có thể được hiểu là 1 loại thức uống có thêm 1 số lợi ích sức khỏe tiềm năng. Nó nên sử dụng như 1 phần thức uống lành mạnh thay thế các thức uống kém lành mạnh khác như rượu, bia hay nước ngọt trong chế độ ăn hằng ngày. Chứ không nên lạm dụng nó như mục đích chữa bệnh.

3. Hỗ trợ giảm cân

Trong quản lý cân nặng phù hợp và an toàn, chúng ta nên tuân thủ 3 nguyên tắc:

1. Chế độ dinh dưỡng vẫn nên duy trì cân bằng để cơ thể đủ dưỡng chất để không bị rối loạn; Rối loạn chỉ làm cơ thể bạn sinh ra vấn đề, VD mập hơn, tụt huyết áp hay đường huyết.

2. Luyện tập thể thao đều đặn để lấy bớt nguồn năng lượng dư thừa;

3. Lựa chọn và thay thế dần các thực phẩm kém lành mạnh (cái mà gây ra béo phì) với các thực phẩm lành mạnh, nhưng không gây quá nhiều thay đổi về vị giác. Kombucha có thể lợi ích ở điểm này. Nó có thể vẫn duy trì hương vị, nhưng được xem là lành mạnh hơn các thực phẩm kém lành mạnh khác cùng thể tích. TS. Alejandra Villarreal‐Soto, Pháp cũng cho biết rằng trong Kombucha có những hợp chất polyphenol tự nhiên quan trọng từ trà xanh như catechin. Báo cáo của Hursel, ĐH Maastricht, cho biết catechin có vai trò tiềm năng trong việc cân bằng và kiểm soát cân nặng.

MỘT VÀI LƯU Ý

Thức uống này nên tránh uống trước giờ đi ngủ ít nhất 2 tiếng.

Do quá trình lên men, nên thức uống này có chứa 1 lượng cồn nhỏ. Do đó, không thích hợp cho phụ nữ mang thai, cho con bú, trẻ em hoặc những ai bị bệnh suy giảm miễn dịch.

Notes:

Centers for Disease Control and Prevention. (1996). CDC editorial note. Journal of the American Medical Association, 275(2), 97–98.

Kapp, J.M. et al. (2019) Kombucha: a systematic review of the empirical evidence of human health benefit. Annals of Epidemiology 30 (2019) 66e70

Hidese, S., Ogawa, S., Ota, M., Ishida, I., Yasukawa, Z., Ozeki, M., & Kunugi, H. (2019). Effects of L-Theanine Administration on Stress-Related Symptoms and Cognitive Functions in Healthy Adults: A Randomized Controlled Trial. Nutrients, 11(10), 2362.

Beckett, E. et al. (2017) What science says about getting the most out of your tea. The conversations.

Hutkins, R. et al. (2018) Fermented Foods as a Dietary Source of Live Organisms. Front. Microbiol. 9:1785.

Watawana, M.I. et al. (2015) Health, Wellness, and Safety Aspects of the Consumption of Kombucha. Journal of Chemistry.

Hursel, R., Viechtbauer, W. & Westerterp-Plantenga, M. The effects of green tea on weight loss and weight maintenance: a meta-analysis. Int J Obes 33, 956–961 (2009).

Villarreal-Soto SA, Beaufort S, Bouajila J, Souchard JP, Taillandier P. Understanding Kombucha Tea Fermentation: A Review. J Food Sci. 2018;83(3):580-588.

(Nguồn: https://www.facebook.com/anhnguyen.nutrition/posts/2021828517950901)

Về tác giả:

Chuyên gia Dinh dưỡng Anh Nguyễn:

• Giám đốc bộ phận tư vấn Nhi khoa của HIDADDI Nutrition for Family & Child
• Chức hiệu chuyên khoa “Registered Nutritional Therapy Practitioner” được công nhận tại Anh và châu Âu
• Hội viên của Hiệp hội Dinh dưỡng Lâm sàng Anh Quốc
• Đại sứ Y tế chăm sóc sức khỏe trẻ em tại Anh năm 2015 và 2016